In staat van
verwarring
‘Het 12 stappen programma is beter verteerbaar voor hen die zich bij een orthodoxe religie niet thuis voelen’
Mensen vragen mij geregeld hoe je een verslaving nu eigenlijk moet behandelen. In tegenstelling tot het verwijderen van een appendix – waar algehele overeenstemming is over hoe je dit het beste kunt doen – is er weinig consensus over wat nou de beste behandeling voor verslaving is. Sommige mensen ontkennen zelfs dat verslaving bestaat. Zij geloven dat verslaving het gevolg is van een reeks antisociale keuzes (net als criminelen) en dat de oplossing daarvoor simpel is: sluit ze op.
Anderen druk-ken je de bijbel in de hand. Deze, op het geloof gebaseerde groep, gelooft dat verlossing van verslaving plaatsvindt door absolutie en wedergeboorte. Daarmee nauw verbonden is de niet-confessio-nele AA, een variatie op het traditionele dogma, die de keuze van de godheid slim overlaat aan het individu. Deze ‘pick and mix’ benadering maakt het 12 stappenprogramma beter verteerbaar voor veel mensen met een verslaving, die zich bij een orthodoxe religie niet thuis voe-len.
Naast de groep religieuze fanatici zijn er hor-des therapeuten die stellig geloven dat de sleutel tot herstel te vinden is in een volledige ontleding van de geest, met alle onderliggende problemen, trauma’s en onopgeloste conflicten uit het verle-den. In het reine komen met je gefolterde geest is de juiste weg en lost je verslavingsproblemen op.
Er zijn tal van psychotherapeuten die verslaving zien als hét gevolg van kindertrauma. Deze theorie werd voorafgegaan door verslaving als hechtingstoornis en daarvoor weer als het gevolg van een disfunctioneel familiesysteem.
Deze lijst van inzichten gaat helemaal terug naar Freud zelf. De traditionele psychiatrie vindt verslaving erg com-plex, onder meer omdat er geen therapeutische medicatie is. Het gevolg is vaak dat de hulpvrager terugkeert mét een psychiatrische diagnose en een zak vol pillen, waarbij het verslavingsprobleem onveranderd blijft voortbestaan.
Behalve dat het probleem daarna is verborgen onder een vernisje van respectabele psychiatrie. En tot slot zijn er de maatschappelijk werkers, hun medestanders en politici die geloven dat de oplossing van de verslavingsproblematiek ligt in het creëren van betere sociale voorzieningen in de maatschappij. Zorg voor meer banen, betere huisvesting en beter onderwijs en het probleem zal verdwijnen.
Jammer genoeg ken ik genoeg mensen met een verslaving die deze sociale beperkingen nooit hebben gehad. Verslaving functioneert vaak in een eigen universum, ondanks intelligent beleid en voldoende beschikbare middelen. So where does that leave us? Ongetwijfeld leveren alle bovenstaande instanties een duidelijke bijdrage aan bij de behandeling van iemand met een verslaving.
Geen enkele aanpak is echter gericht op het kernfenomeen van de aandoe-ning, die bij iedereen met een verslaving aanwezig is, ongeacht hun psychosociale profiel of achter-grond. Dé uitdaging in de verslavingszorg blijft om de primaire stoornis, zonder camouflageafleiding bloot te leggen.
